Một toàn cảnh về nước Mỹ và triết học Mỹ nhiều màu nhiều sắc, trong lịch sử hơn bốn trăm năm tồn tại của Hoa Kỳ. Một sản phẩm tinh thần đặc biệt của nhân dân Mỹ là chủ nghĩa thực dụng.
Một chùm giá trị nhân bản khác: chủ nghĩa Freud mới, chủ nghĩa nhân vị, chủ nghĩa hiện sinh, chủ nghĩa tự do. Một mảng các trào lưu triết học khoa học: chủ nghĩa hiện thực mới, chủ nghĩa hiện thực khoa học, triết học phân tích, trường phái lịch sử cùng với triết học ứng dụng, đã góp phần làm nổi lên một ý tưởng ở Mỹ là “Triết học là đầy tớ của Khoa học”.
Nước Mỹ hiện nay là đối tác quan trọng của Việt Nam. Kể từ hiệp định thương mại Việt Nam và Hoa Kỳ được ký kết. Đặc biệt từ sau chuyến thăm có tính lịch sử Hợp chủng quốc Hoa Kỳ của Thủ tướng Việt Nam, quan hệ Việt Mỹ mở ra một trang mới không chỉ về quan hệ kinh tế, mà trên tất cả các lĩnh vực khác nhau.
Để chủ động hội nhập quốc tế, trong đó có Mỹ. Chúng ta phải hiểu biết về người cùng chơi với chúng ta trên một sân chơi chung. Sự hiểu biết đó có nhiều mặt, nhưng mặt văn hóa, triết học là không thể thiếu.
Bởi vì, như Mác đã nói với các nhà triết học là “sản phẩm tinh thần của nhân dân” mà “những tính lực tinh tế nhất, quý giá nhất và khó nhìn thấy nhất đã được suy tư trong những khái niệm triết học”.
Ngày nay, với đường lối đổi mới, mở cửa cho Đảng Cộng Sản Việt Nam khởi xướng, đã xua tan những đám mây mù, cho phép chúng ta đối diện trực tiếp với triết học Mỹ và nước Mỹ.
Chúng ta tôn trọng nhân dân Mỹ về những giá trị văn hóa mà họ tạo ra. Trong đó, có sự đóng góp của các nhà triết học Mỹ, không áp đặt chân lý của ta cho người cùng đối thoại.
Và chắc rằng, những người Mỹ có thiện chí khi đối diện với con người và văn hóa, kể cả với văn hóa chính trị của Việt Nam, cũng có thái độ cởi mở, trong thị tương tự. Tiếp cận với triết học Mỹ một cách trung thực, thế là chúng ta đã xem xét sự tồn tại của nó, theo quan điểm khách quan và biện chứng, đúng như nó đang vận động.
Đối diện với triết học Mỹ, chúng tôi muốn bạn trước hết cùng nhìn tổng quát về triết học Mỹ, để thấy được những chủ đề, những xu hướng chính của nó, từ thời kỳ thuộc địa đến khi nước Mỹ trở thành siêu cường quốc.
Nhìn xong bức tranh toàn cảnh triết học đó, chúng ta đi vào chi tiết. Chúng tôi, chọn những trào lưu triết học mang tinh thần Mỹ nhất: chủ nghĩa thực dụng là sản phẩm đặc biệt của Mỹ, đánh dấu thời kỳ hoàng kim của triết học Mỹ.
Tiếp theo chủ nghĩa thực dụng, là lý thuyết về giá trị, là giá trị học, là lý thuyết về giá trị như người Mỹ nói, của những trào lưu triết học nhân bản khác: chủ nghĩa Freud mới, chủ nghĩa nhân vị, chủ nghĩa hiện sinh và chủ nghĩa tự do mới.
Cuối cùng, không thể không đối diện với triết học khoa học của Mỹ, đất nước đã có một nền khoa học hiện đại phát triển ở trình độ cao. Với chừng mực như vậy, cũng có thể để sót một gương mặt triết học Mỹ nào đó.
Nhưng… cũng tạm cho chúng ta thấy được một nền triết học nhiều màu, nhiều sắc, phản ánh lịch sử nước Mỹ chỉ trong mấy thế kỷ, đã đạt tới những đỉnh cao của nền văn minh hiện đại. Không cần đặt ra câu hỏi “Có một nền triết học ở Mỹ hay không?”. Như một học giả quá tự phụ về triết học Châu Âu đã đặt ra.
Ngày nay, nước Mỹ đã đạt tới một nền kinh tế, một nền khoa học ở trình độ cao. Đọc lại lịch sử triết học Mỹ, người ta có thể thấy nước Mỹ đã trải qua nhiều thế kỷ để xây dựng nền văn hóa. Trong đó, có triết học.
Triết học như Nietzsche đã từng nói, là một yếu tố cơ bản (bên cạnh tín ngưỡng và khoa học) của văn hóa. Hơn nữa, triết học như người Mỹ nói, không phải như ở thời kỳ Trung cổ là đầy tớ cho thần học, mà ở nước Mỹ ngày nay, là đầy tớ cho khoa học.
Bùi Đăng Duy
Nguyễn Tiến Dũng
Hãy truy cập vào trọn bộ những chương khác trong Triết Học Mỹ và nước Mỹ bên dưới đây:
Chương 1: Nước Mỹ và Triết Học Mỹ
– Thời kỳ thuộc địa
– Thời kỳ dựng nước
– Thời kỳ nước Mỹ trở thành siêu cường
– Triết học khoa học Mỹ với các chủ nghĩa Freud nhân vị tự do
Chương 2: Chủ nghĩa thực dụng
– Charles S. Peirce người sáng lập chủ nghĩa thực dụng
– William James người làm cho thế giới biết tới chủ nghĩa thực dụng Mỹ
– John Dewey nhà triết học thực dụng của chủ nghĩa tự do triệt để
Chương 3: Những giá trị nhân bản khác
– Chủ nghĩa Freud ở Mỹ
– Chủ nghĩa nhân vị
– Chủ nghĩa hiện sinh
– Chủ nghĩa tự do
Chương 4: Triết học khoa học
– Chủ nghĩa hiện thực mới
– Triết học phân tích
– Trường phái chủ nghĩa lịch sử
– Chủ nghĩa hiện thực khoa học
Bạn đang xem bài viết
Nước Mỹ và Triết Học Mỹ
Link https://myhocdaicuong.com/triet-hoc/nuoc-my-va-triet-hoc-my.html