Du lịch thường được xem là lựa chọn cho phát triển khu vực nông thôn. Vì nơi đây, chứa đựng rất nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, có thể hấp dẫn du khách thông qua các loại hình du lịch.
Như du lịch sinh thái, du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch văn hóa, du lịch nông nghiệp,… Đồng Tháp với lợi thế về tự nhiên và văn hóa cho phép phát triển đa dạng các loại hình du lịch, trong đó, nhiều triển vọng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe gắn với cây sen vốn là cây trồng chủ đạo của địa phương.
Bài viết dựa vào nguồn dữ liệu thứ cấp cùng với quá trình quan sát-tham dự tại khu vực trồng sen của Đồng Tháp nhằm phân tích về những triển vọng phát triển đối với xu hướng mới của du lịch, đặc biệt là giai đoạn hậu COVID-19: du lịch chăm sóc sức khỏe.
1. Giới thiệu
Du lịch là một trong những chiến lược, được áp dụng phổ biến trong các chính sách phát triển nông thôn. Trong quá trình đó, mối quan hệ giữa du lịch và nông nghiệp được chú trọng. Vì nếu không có sự hợp tác và liên kết bền vững giữa du lịch, và các ngành kinh tế tại địa phương thì du lịch sẽ thất bại (Lacher & Nepal, 2010).
Trong nhiều nghiên cứu trường hợp về du lịch. Vì người nghèo đều cho rằng, việc liên kết nhu cầu thực phẩm trong du lịch với nông nghiệp địa phương, là cách tiếp cận để kích thích sản xuất, mang lại lợi ích cho nông dân và khu vực nông thôn (Torres & Momsen, 2004).
Mối quan hệ giữa du lịch và nông nghiệp, không chỉ dẫn đến sự ra đời của các loại hình du lịch như du lịch ẩm thực, du lịch dựa vào cộng đồng, du lịch nông nghiệp. Mà một số các sản phẩm nông nghiệp, có thể đóng góp vào việc phát triển một loại hình du lịch, mang đến nhiều lợi ích cho các bên liên quan: du lịch chăm sóc sức khỏe (wellness tourism).
Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực sản xuất nông nghiệp trù phú nhất của Việt Nam. Do vậy, hoàn toàn có cơ sở cho việc nhận định tiềm năng to lớn, trong phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe gắn với các sản phẩm nông nghiệp.
Bài viết này, dựa vào nguồn dữ liệu thứ cấp, cùng với quá trình quan sát tham dự, nhằm mục tiêu phân tích triển vọng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe gắn với Sen ở Đồng Tháp, cũng như đóng góp vào cơ sở thực tiễn cho sự phục hồi ngành du lịch sau đại dịch COVID-19.
2. Du lịch chăm sóc sức khỏe
Khi công việc và thu nhập cho phép chuyển biến từ “ăn no mặc ấm” sang “ăn ngon mặc đẹp” thì vấn đề sức khỏe cũng trở thành mối quan tâm hàng đầu. Sức khỏe không chỉ là mục tiêu mà còn là một nguồn lực cho cuộc sống hàng ngày, nhấn mạnh các nguồn lực xã hội cũng như năng lực thể chất của cá nhân. Do vậy, ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người.
Ngành chăm sóc sức khỏe đóng vai trò là động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai (Voigt & Pforr, 2013; Pyke et al., 2016). Nhiều yếu tố tác động đến sự phát triển mạnh mẽ của ngành này đã làm xuất hiện một loại hình du lịch mới: du lịch sức khỏe (health tourism).
Những yếu tố này bao gồm nhịp sống ngày càng bận rộn, mức độ căng thẳng cao trong lực lượng lao động, sự mất đi cấu trúc cộng đồng truyền thống và tổ chức tôn giáo, và kết quả là mong muốn sống chậm lại, đơn giản hóa và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống (Douglas, 2001; Pollock & Williams, 2000; Smith & Puczko, 2008).
Trong những thập niên vừa qua, du lịch sức khỏe phát triển không ngừng, ngày càng mở rộng và đa dạng hơn. Du lịch sức khỏe là một khái niệm rộng bao gồm hai tiểu loại chính là du lịch chăm sóc sức khỏe (wellness tourism) và du lịch chữa bệnh (medical tourism) (Mueller & Kaufmann, 2001; Smith & Puczko, 2015; Voigt, Brown & Howat, 2011).
Du lịch chăm sóc sức khỏe ngày nay được hiểu là việc thực hành du lịch với mục đích nghỉ ngơi, thư giãn, chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần.
Sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe là sự kết hợp những dịch vụ, hàng hóa và tiện nghi cung ứng để thoả mãn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của du khách trong chuyến đi du lịch, được tạo nên bởi sự kết hợp các tài nguyên du lịch (tài nguyên du lịch văn hóa và tài nguyên du lịch tự nhiên), cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch và con người.
Sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe không chỉ đơn giản là nghỉ ngơi thư giãn mà còn đóng góp tích cực đến tâm lý, tinh thần và cảm xúc của du khách. Nếu trước đây spa và tắm nước khoáng, nước nóng là sản phẩm du lịch phổ biến thì hiện nay thể dục dưỡng sinh, thiền, yoga, phục hồi sức khỏe, dưỡng bệnh, phòng bệnh hoặc giảm căng thẳng trong cuộc sống đang rất phổ biến trên thế giới.
3. Triển vọng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe từ Sen ở Đồng Tháp
3.1. Cảnh quan đẹp, không gian yên tĩnh và trong lành
Muốn phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe, điều kiện tiên quyết là địa phương phải có cảnh quan đẹp, hoang sơ, không gian yên tĩnh và trong lành bởi vốn dĩ mục tiêu của ngành là nhằm đem lại sự thư giãn cả về thể chất lẫn tinh thần cho du khách.
Khu Đồng Sen Tháp Mười (Đồng Tháp) còn nhiều nét hoang sơ của nền nông nghiệp lúa nước, mênh mông những cánh đồng sen, không khí mát mẻ, trong lành khác hẳn với sự ồn ào, náo nhiệt, ô nhiễm ở khu vực đô thị. Du khách đến đây, có thể nhìn ngắm, quan sát thiên nhiên hoạt động, thay đổi trong ngày.
Có thể tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí và thưởng thức những món ăn quê dân dã giữa không gian đồng quê. Tất cả giúp cho du khách loại bỏ những căng thẳng, mệt mỏi của những ngày tháng lao động mệt nhọc trước đó.
3.2. Nguồn thực phẩm tự nhiên, tốt cho sức khỏe
Các bộ phận của cây sen (gần như tất cả) không chỉ dùng như nguyên liệu chế biến món ăn mà còn có thể sử dụng như chất liệu trang trí món ăn hoặc món ăn kèm. Hiện nay, các món ăn, thức uống từ sen có thể chia thành 05 nhóm.
Với nhóm cơm, cháo nguyên liệu chủ yếu là củ sen và hạt sen; với nhóm rau nguyên liệu chủ yếu là củ sen và ngó sen; với nhóm thức uống thì nguyên liệu sử dụng chủ yếu là hoa sen, hạt sen, lá sen; với nhóm món ăn vặt thì chủ yếu là hạt sen.
Trong số đó, trà sen nổi bật là sản phẩm du lịch được nhiều người ưa chuộng. Trà sen là tên gọi chung cho các loại trà kết hợp/có nguyên liệu là sen. Đây cũng là sản phẩm có giá trị khá cao trong nhóm sản phẩm từ sen.
Trà Sen nói chung và các sản phẩm từ sen được ưa chuộng bời vì những giá trị như: Giá trị dinh dưỡng (vitamin, khoáng chất có tác dụng tốt đối với sức khỏe như alcaloid liensinin, vitamin C…); Giá trị dược lý (bổ dưỡng, an thần, tăng cường chức năng tỳ vị, giải độc…).
3.3. Đa dạng các hoạt động trải nghiệm
Những hoạt động trong chương trình du lịch gắn với yếu tố văn hóa ẩm thực từ sen cũng đã có mặt tại Đồng Tháp. Một trong số các hoạt động tạo ấn tượng mạnh mẽ với du khách là việc thưởng thức trà sen.
Những lá trà ngon sẽ được cho vào một búp sen còn nguyên trên ruộng từ tối hôm trước và buộc chặt lại. Qua một đêm, mùi thơm ngào ngạt của sen sẽ được tẩm ướp một cách hoàn toàn tự nhiên vào trong từng lá trà.
Đến sáng hôm sau, du khách cùng người hướng dẫn ra ruộng và tận tay thu hoạch những búp sen ấy để thưởng thức loại trà sen hảo hạng. Trong các chương trình du lịch hiện nay thì những sản phẩm du lịch có tính tương tác cao với du khách tại điểm đến đang ngày càng được chú trọng.
Du khách sẽ cảm thấy thú vị và ấn tượng hơn khi có thể thưởng thức ngay những sản phẩm ẩm thực tham gia chế biến hoặc đem về làm quà tặng cho người thân, bạn bè. Đây là cách để các điểm tham quan giúp du khách đi du lịch nhưng lại không cảm thấy mệt mỏi mà ngược lại còn rất hưng phấn và hứng thú.
4. Kết luận
Trải qua những cú sốc từ bên ngoài như dịch bệnh COVID-19, vấn đề sức khỏe một lần nữa được nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng hơn bất kỳ điều gì trong đời sống xã hội.
Đứng trước xu thế về nhu cầu đang lên, ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe nói chung và du lịch chăm sóc sức khỏe nói riêng có nhiều điều kiện phát triển hơn bao giờ hết.
Đồng Tháp được đánh giá là một trong những địa phương có nhiều tiềm năng để phát triển đa dạng các loại hình du lịch nhờ vào những tiềm năng tự nhiên và văn hóa.
Trong đó, xu hướng du lịch chăm sóc sức khỏe được nhìn nhận sẽ phát triển mạnh mẽ gắn với các sản phẩm từ sen, vốn là cây trồng đặc trưng của địa phương, dựa vào những điều kiện như cảnh quan đẹp (cảnh đồng sen), không gian yên tĩnh (đồng quê) và trong lành (không khói bụi xe cộ, nhà máy); nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe từ sen (trà sen, rượu sen, cơm hạt sen, cháo hạt sen, chè hạt sen…) và đa dạng các hoạt động trải nghiệm giúp giải tỏa mệt mỏi, căng thẳng, áp lực tâm lý./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Douglas, N. (2001). Travelling for health: spa and health resorts. In Douglas, N., Douglas, N. & Derrett, R. (Eds), Special Interest Tourism: Context and Cases (pp. 260-282). Milton: Wiley.
2. Lacher, R. G., & Nepal, S. K. (2010). Dependency and development in northern Thailand. Annals of Tourism Research, 37(4), 947–968.
3. Mueller, H., & Kaufmann, E. L. (2001). Wellness tourism: Market analysis of a special health tourism segment and implications for the hotel industry. Journal of vacation marketing, 7(1), 5-17.
4. Pollock, A. & Williams, P. (2000). Tourism trends: closing the gap between health care and tourism. In Lime, D.W. & Gartner, W.C. (Eds), Trends in Outdoor Recreation, Leisure and Tourism. New York: CABI.
5. Pyke, S., Hartwell, H., Blake, A., & Hemingway, A. (2016). Exploring well-being as a tourism product resource. Tourism Management, 55, 94-105.
6. Smith, M. & Puczko´, L. (2008). Health and Wellness Tourism. Oxford: Butterworth-Heinemann.
7. Smith, M., & Puczkó, L. (2015). More than a special interest: Defining and determining the demand for health tourism. Tourism recreation research, 40(2), 205-219.
8. Torres, R., & Momsen, J. H. (2004). Challenges and Potential for Linking Tourism and Agriculture to Achieve Pro-poor Tourism Objectives. Progress in Development Studies, 4(4), 294–318.
9. Voigt, C., & Pforr, C. (2013). Wellness tourism: A destination perspective. Routledge.
10. Voigt, C., Brown, G., & Howat, G. (2011). Wellness tourists: in search of transformation. Tourism review, 66(1/2), 16-30
ThS. Dương Trường Phúc
Đại học Khoa Học Xã Hội Nhân Văn TP.HCM
Xem thêm bài viết: Phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe tại cơ sở lưu trú du lịch và những thách thức hậu Covid-19
Bạn đang xem bài viết:
Triển vọng phát triển du lịch chăm sóc sức khỏe gắn với sen ở Đồng Tháp
Link https://myhocdaicuong.com/du-lich/trien-vong-phat-trien-du-lich-cham-soc-suc-khoe-gan-voi-sen-o-dong-thap.html